Zwiedzanie Auschwitz jest trudnym przeżyciem. Coś ściska Cię w piersi, ręce drżą, wilgotnieją Ci oczy.
Każdy odbiera to miejsce w inny sposób i nie wiem, jak zadziała na Ciebie. Jednego jestem pewna – wyjdziesz stamtąd pełen refleksji i zadumy. Wycieczka do Auschwitz zmieni cząstkę Ciebie. I będzie to cenna zmiana.
Jeśli planujesz zwiedzanie Auschwitz, z tym postem przygotujesz się do tego doświadczenia.
Jeśli łączysz Auschwitz ze zwiedzaniem Krakowa – zainteresuje Cię post o Starym Mieście w Krakowie.
Zwiedzanie Auschwitz
Fakty historyczne w pigułce
Części obozu
Obóz istniał w latach 1940-1945. Jedynie więźniowie polityczni i opozycja początkowo mieli tu przebywać – później jednak obóz stał się miejscem eksterminacji ponad miliona osób.
Obóz składał się z trzech części – Auschwitz I, „obozu macierzystego”, pracy przymusowej i miejsca, z którego SS zarządzało całym kompleksem. Auschwitz II-Birkenau – obóz koncentracyjny zajmujący 140 ha, miejsce masowej eksterminacji z pięcioma kompleksami krematoriów i Auschwitz III Monowitz – obóz pracy przymusowej.
Dzisiaj muzeum urządzone jest na terenie dwóch pierwszych części obozu.
Ilość ofiar
Nie wiemy na 100% ile osób zginęło w obozie Auschwitz-Birkenau. Naziści niszczyli dokumenty obozowe, a ludzie, ginący w obozie Auschwitz II-Birkenau nie byli rejestrowani i nie mieli nadanych numerów – stąd wynikają niejasności.
Różne źródła i raporty podają liczby od 2 do 5 milionów osób. Obecnie historycy mówią, że w obozie znalazło się co najmniej 1,3 miliony osób, w tym 1,1 miliona Żydów i 150 tysięcy Polaków. Heinrich Himmler – jeden z głównych przywódców nazistowskich wskazał Auschwitz jako miejsce „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, czyli eksterminacji całego narodu.
Sposoby eksterminacji i traktowanie więźniów
Więźniowie ginęli w komorach gazowych duszeni gazem cyklon B. Mówiono im, że idą do łaźni – komory gazowe wyposażone były w natryski. Gdy wszyscy znaleźli się w środku, SS zaśrubowywało drzwi i przez otwory w suficie wpuszczali gaz. Słabsze osoby umierały od razu, młodzi i silni ludzie – po ok. 20 minutach.
Niektórych więźniów, często po przesłuchaniach i torturach rozstrzeliwano pod tak zwaną ścianą śmierci.
Więźniowie, którzy nie zostali wysłani do komór gazowych wykonywali katorżnicze prace w obozie. Wielu umierało z wycieńczenia oraz z głodu. Racje żywieniowe więźniów były zdecydowanie za małe w porównaniu do zapotrzebowania. Hitlerowcy obliczali, że na obozowym jedzeniu więzień mógł przeżyć trzy miesiące.
Lekarze w obozie Auschwitz przeprowadzali też eksperymenty medyczne na żywych więźniach. Badali sposoby sterylizacji więźniarek, ludzi zarażali chorobami, badali skutki skrajnego głodu.
Transporty więźniów
Więźniowie do obozu przyjeżdżali pociągami, często w wagonach towarowych. Po przyjeździe poddawani byli selekcji – na osoby idące prosto do komór gazowych i na tych włączanych do obozu. Wszystkim zabierano rzeczy osobiste, które przechodziły na własność III Rzeszy. Nowi więźniowie otrzymywali numer obozowy tatuowany na ciele. Od tej pory numer zastępował imię i nazwisko.
Zwiedzanie Auschwitz – jak to wygląda?
Zwiedzanie rozpoczynasz od przejścia przez słynną bramę obozu macierzystego z napisem Arbeit macht frei – praca czyni wolnym. To przez nią więźniowie wyruszali na kilkunastogodzinne dni katorżniczej pracy.
Dalej widzisz baraki obozowe, w których dzisiaj znajdziesz wystawy tematyczne. W każdym z nich poznasz inną część historii obozu, dowiesz się więcej o życiu więźniów.
Zobaczysz rzeczy osobiste, które po nich zostały. Garnki, protezy, pędzle do golenia, włosy…
Zobaczysz zdjęcia niewielkiego procenta więźniów, zobaczysz zapisane w ogromnej księdze imiona wszystkich osób, które zginęły w Auschwitz.
Zobaczysz ścianę, pod którą rozstrzeliwano więźniów, zlokalizowaną między blokiem 10, a 11 – gdzie odbywały się przesłuchania i gdzie torturowano więźniów.
Wejdziesz do komory gazowej, a na jej ścianach zobaczysz ślady po paznokciach i wyobrazisz sobie ludzi w panice szukających ucieczki od palącego, trującego gazu
Najbardziej dla mnie wstrząsającą częścią zwiedzania była wystawa dziecięcych rysunków, znalezionych na terenie obozu po wyzwoleniu. Nie pamiętam jej ze swojego pierwszego zwiedzania, więc mogła to być wystawa tymczasowa. Wstrząsnęła mną bardziej niż przejście przez zupełnie pustą komorę gazową…
Po zwiedzaniu głównego obozu, jedź do Auschwitz II-Birkenau. To tutaj przywożono transporty kolejowe z różnych stron Europy.
Tutaj mieszkała największa ilość więźniów, tutaj powstały największe zespoły krematoriów. To ogromny teren do obejrzenia, tutaj zobaczysz baraki i warunki, w jakich mieszkali więźniowie, zobaczysz ruiny ogromnych krematoriów.
Paradoksalnie jednak to miejsce jest mniej przytłaczające dla zwiedzających niż Auschwitz I, choć historycznie jest miejscem największych tragedii.
Zwiedzanie Auschwitz – informacje praktyczne
Z przewodnikiem czy bez?
Wiele zależy od tego, jaki typ zwiedzania bardziej Cię interesuje i jak dużo już wiesz o historii obozu. Ja Auschwitz zwiedziałam po raz pierwszy w szkole z przewodnikiem, drugi raz sama.
Wycieczka z przewodnikiem wywarła na mnie ogromne wrażenie, mnóstwo się dowiedziałam i wielu z tych informacji nigdy nie zapomnę. Przeżywałam tą wycieczkę przez kilka kolejnych dni.
Drugi raz poszłam sama – dzięki temu miałam więcej czasu na refleksję, mogłam spędzić więcej czasu w miejscach, które poruszyły mnie bardziej. Miałam nieograniczony czas na szukanie kadrów, a przez zdjęcia chciałam wyrazić, jak bardzo to miejsce mną wstrząsnęło za pierwszym razem. Poszłam też z samego rana, więc uniknęłam tłumów.
Obie wizyty były inne. Obie wartościowe i poruszające. Jeśli odwiedzasz Auschwitz po raz pierwszy i niewiele wiesz o jego historii i wiesz, że nie masz cierpliwości, by czytać tablice informacyjne – zdecyduj się na zwiedzanie z przewodnikiem. Wyniesiesz wtedy z wycieczki znacznie więcej, niż na własną rękę.
Jak dostać się do Auschwitz?
Muzeum znajduje się w mieście Oświęcim, wjazd na parking głównego muzeum znajduje się przy ul. Leszczyńskiej 16. Oświęcim jest dobrze skomunikowany autobusami i pociągami z Krakowem i Katowicami. Najlepsze opcje połączeń zwykle sprawdzam na stronie e-podroznik.pl
Rezerwacja wizyty
Obóz można zwiedzać z przewodnikiem w dwóch wariantach:
- zwiedzanie ogólne – 3,5 godziny,
- zwiedzanie studyjne – 6 godzin.
Koniecznie zarezerwuj swoją wizytę przez stronę muzeum tutaj.
Zwiedzanie indywidualne jest bezpłatne i możesz wtedy spędzić na terenie muzeum tyle czasu, ile chcesz. Nadal musisz jednak zarezerwować miejsce przez stronę i wydrukować swój bezpłatny bilet. O danej godzinie wejść może tylko określona liczba zwiedzających.
Jak dostać się z Auschwitz I do Auschwitz II-Birkenau?
Pomiędzy dwoma częściami obozu kursuje bezpłatny autobus muzeum, od kwietnia do października co 10 minut, a w pozostałe miesiące – co 30 minut. Przy obu częściach muzeum znajdują się też parkingi. Więcej informacji znajdziesz na stronie muzeum.
Kiedy zwiedzać Auschwitz?
Według mnie najlepszym czasem do odwiedzenia tego miejsca jest jesień. Ze swoją atmosferą przemijania wzmacnia wydźwięk tego miejsca. Jednak pora roku ma tu mniejsze znaczenie.
Przede wszystkim, radzę zwiedzać muzeum wcześnie rano. Później robi się tłoczno, wycieczka goni wycieczkę i trudniej skupić się na przyswajaniu wiedzy i przeżywaniu emocji.
Czy zwiedzać Auschwitz z dziećmi?
Pierwszy raz odwiedziłam Auschwitz w wieku 15 lat z wycieczką szkolną i myślę, że najwcześniej od tego wieku warto zabierać tam młodych ludzi. Jak o tym myślę z perspektywy, to chyba nawet było to dla mnie za wcześnie. Długo nie mogłam sobie poradzić z tymi emocjami i wspomnienie tej wycieczki było, i do pewnego stopnia nadal jest, niesamowicie trudne.
Dla młodszych dzieci i nastolatków tym bardziej będzie jeszcze za wcześnie – czy to ze względu na brak zrozumienia, czy na zbyt wielką ilość przytłaczających, dramatycznych historii.
Bynajmniej nie sugeruję, by takie wydarzenia i fakty historyczne przed dziećmi ukrywać – jednak na oglądanie komór gazowych i miejsc publicznej egzekucji jest za wcześnie.
W regulaminie muzeum napisane jest, że nie zaleca się zwiedzania muzeum z dziećmi poniżej 14 roku życia.
Dlaczego w ogóle o tym piszę? Widziałam w muzeum parę z dzieckiem na oko dziesięcioletnim i muszę przyznać, że się zdziwiłam i poczułam wstrząśnięta.
Zwiedzanie Auschwitz – czy warto?
To prawda, że zwiedzania Auschwitz nie można zaliczyć do przyjemnych doświadczeń. Tego wieczoru nie pójdziesz na imprezę, jedyne na co możesz mieć ochotę to spędzenie samotnego wieczoru pod kocem. Będzie jednak jednym z tych, których nie zapomnisz.
Każdy powinien chociaż raz w życiu odwiedzić takie miejsce. Poznać fakty, uświadomić sobie ogrom tragedii i do czego może doprowadzić nienawiść do drugiego człowieka na tle rasowym i nie tylko. W ten sposób mam nadzieję będziemy w stanie uniknąć powtórki z tak strasznej historii. Wierzę, że po wizycie w takim miejscu każdy dwa razy się zastanowi przed wypowiedzeniem lub napisaniem nienawistnych słów w stronę osoby innej narodowości czy religii.
„To się wydarzyło, a zatem znowu może się wydarzyć”. Najważniejsza lekcja, którą powinniśmy wynieść z Auschwitz.
Zwiedzanie Auschwitz jest trudnym przeżyciem. Coś ściska Cię w piersi, ręce drżą, wilgotnieją Ci oczy. Jednak jestem pewna, że wizyta w tym miejscu zmieni cząstkę Ciebie. I będzie to cenna zmiana.
Jeśli łączysz zwiedzanie Auschwitz ze zwiedzaniem Krakowa, sprawdź post o Starym Mieście w Krakowie.
Jeśli potrzebujesz odpocząć psychicznie po tej wycieczce, przemyśl połączenie jej z Małym Szlakiem Beskidzkim lub z Ojcowskim Parkiem Narodowym – wyciszenie się na szlaku będzie niewątpliwie dobre. Zapraszam Cię też do moich rodzinnych Katowic.
A jeśli przydał Ci się ten post, udostępnij go w swoich mediach społecznościowych lub prześlij osobie, z którą planujesz wyjazd. Dzięki!
